18 października - Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi
18 października to Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi. Handel ludźmi jest zjawiskiem podlegającym ewaluacjom i przemianom. Skuteczne przeciwdziałanie i walka z tym zjawiskiem wymaga udziału i współpracy wielu podmiotów administracji rządowej oraz organizacji pozarządowych. Ten dzień corocznie przypomina nam o obecności zjawiska handlu ludźmi.
18 października obchodzimy Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi. Jest to dzień, który co rocznie przypomina nam o istnieniu takiego zjawiska.
Handel Ludźmi wedle art. 115 § 22 kodeksu karnego (Dz.U.2025.0.383, ) to werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
- przemocy lub groźby bezprawnej,
- uprowadzenia,
- podstępu,
- wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
- nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
- udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą, w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1–6.
Handel Ludźmi zagrożony jest również karą pozbawienia wolności o czym mówi art. 189a kodeksu karnego:
- § 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
- § 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Handel ludźmi w dużej mierze dotyczy wykorzystywania kobiet i dzieci do prostytucji, zdarza się, że ofiarami stają się także mężczyźni. Zgodnie z obowiązującymi w naszym kraju przepisami prostytuowanie się nie jest karalne. Przestępstwem jest doprowadzenie innej osoby przemocą, groźbą, podstępem, przez wykorzystanie stosunku zależności bądź krytycznego położenia, do uprawiania prostytucji. Przestępstwem jest także ułatwianie lub nakłanianie innej osoby do uprawiania prostytucji, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Niezbędnym elementem w przypadku zakwalifikowania czynu jako wypełniającego znamiona przestępstwa handlu ludźmi jest również podjęcie określonego działania przez sprawcę w celu wykorzystania innej osoby, nawet za jej zgodą w różnych formach seksualnego wykorzystania (w tym w pornografii i w prostytucji), w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie oraz wszelkich innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka lub w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Należy podkreślić przy tym, że jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte wyżej wymienione metody lub środki.
Handel ludźmi stanowi także poważne naruszenie podstawowych praw człowieka, takich jak prawo do wolności, godności czy decydowania o swoim życiu. Jest to przestępstwo, które nie występują samodzielnie, ale współistnieje z innymi, m.in.:
- przeciwko wolności seksualnej i obyczajności;
- naruszeniu nietykalności cielesnej, uszkodzenie ciała;
- przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową;
- udział w zorganizowanej grupie przestępczej i kierowanie nią;
- oszustwa;
- przeciwko wolności;
- przeciwko wiarygodności dokumentów;
- nielegalnego przekroczenia granicy;
- kradzieży zwykłej i z użyciem przemocy.
Handel ludźmi jest przestępstwem, które bardzo często ma charakter transgraniczny. Specyfika Polski polega na tym, że jest ona jednocześnie krajem pochodzenia ofiar wykorzystywanych w innych krajach Europy, docelowym krajem dla ofiar, przede wszystkim, z krajów Wschodniej Europy i Azji, oraz krajem tranzytu ofiar z Wschodniej Europy i Azji do krajów Europy Zachodniej. Polska, tak jak i inne kraje, w których odnotowuje się przypadki handlu ludźmi, wdrożyła szereg kompleksowych działań, których celem jest m. in. sprawne diagnozowanie przypadków handlu ludźmi, stały monitoring tego zjawiska, przeprowadzanie szkoleń czy proponowanie zmian legislacyjnych. Działania te podlegają weryfikacji i udoskonalaniu, gdyż przestępcy związani z tym procederem ciągle szukają nowych sposobów na werbowanie kolejnych ofiar. Obecnie najczęściej identyfikowaną w Polsce formą wykorzystania w handlu ludźmi jest wykorzystanie w pracy i usługach o charakterze przymusowym.
Jednym z elementów działań Policji, ukierunkowanych na przeciwdziałanie handlowi ludźmi, są wczesne działania profilaktyczne skierowane do dzieci i młodzieży zagrożonej tym zjawiskiem. Policjanci, wraz z przedstawicielami innych podmiotów, biorą udział w spotkaniach w szkołach z młodzieżą, podczas których między innymi ostrzegają o odpowiedzialności prawnej dzieci i młodzież oraz sygnalizują o zagrożeniach związanych z tym obszarem. W celu ograniczenia zjawiska handlu ludźmi Policja prowadzi działania rozpoznawcze oraz prewencyjne, w tym między innymi przeprowadza kontrole agencji towarzyskich, salonów masażu, hoteli, moteli, melin, dworców, a także monitoruje drogi pod kątem ujawniania prostytuujących się obywatelek obcych państw nielegalnie przebywających na terenie Polski. Policjanci inicjują różnego rodzaje kampanie informacyjne promowane w lokalnej prasie i mediach, jak również opracowują materiały profilaktyczno-edukacyjne.
Aby nie stać się ofiarą handlu ludźmi należy:
- uważać na wyjątkowo atrakcyjne oferty biur pośrednictwa pracy, biur podróży czy agencji matrymonialnych!
- uważać na osoby wzbudzające szczególne zaufanie i zapewniające natychmiastową pomoc w wyjeździe!
- uważać na strony internetowe, ogłoszenia, reklamy dotyczące wyjątkowych okazji związanych z atrakcyjną, dobrze płatną i nie wymagającą kwalifikacji pracą!
W szczególności musimy zwracać uwagę na nasze pociechy, gdyż dziecko przekraczające granicę państwa samotnie lub bez opieki rodziców może być ofiarą handlu!
Pamiętaj:
• nikt nie ma prawa więzić Cię, przetrzymywać ani zmuszać do czegokolwiek - także do pracy!
O problemie jakim jest handel ludźmi należy przypominać stale, nie tylko 18 października, aby zwiększyć świadomość społeczną i zapobiegać tragediom życiowym wielu osób. Warto więc wiedzieć jak ustrzec się przed takimi zjawiskami i gdzie udać się po pomoc.
Gdzie szukać pomocy?
W zakresie przeciwdziałania zjawisku przeciwko handlowi ludźmi, zostało utworzone Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne (KCIK) dla ofiar handlu ludźmi. „Prowadzenie Krajowego Centrum interwencyjno-konsultacyjnego dla ofiar handlu ludźmi” jest finansowane ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Do głównych zadań KCIK należy przede wszystkim:
- identyfikacja ofiar handlu ludźmi,
- podejmowanie działań interwencyjnych,
- prowadzenie schronisk dla ofiar,
- kompleksowe wsparcie ofiar handlu ludźmi (zakwaterowanie, opieka medyczna i psychologiczna, konsultacje prawne),
- poradnictwo prewencyjne,
- udzielanie konsultacji dla instytucji i organizacji.
Centrum prowadzi również całodobowy telefon zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi.
Kontakt do KCIK
telefon: 22 628 01 20
www.kcik.pl
Inne podmioty zaangażowane w zwalczanie i zapobieganie handlowi ludźmi to:

Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu „La Strada”
00-956 Warszawa 10
tel./fax (+ 48 22) 622 19 85
tel. zaufania: (+ 48 22) 628 99 99
www.strada.org.pl
e-mail: strada@pol.pl
Fundacja Dzieci Niczyje
ul. Walecznych 59
03-926 Warszawa
tel. (+48 22) 616 16 69
www.fdn.pl
e-mail: dziecicudzoziemskie@fdn.pl, ofiaryhandlu@fdn.pl
ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi
skr. poczt. 127
00-958 Warszawa 66
24h linia wsparcia: 0 801 24 70 70
tel. (+48 22) 654 70 70
fax (+48 22) 654 79 73
www.zaginieni.pl
e-mail: itaka@itaka.org.pl
Przydatne linki:
http://msz.gov.pl
http://mswia.gov.pl
http://ms.gov.pl
http://nfz.gov.pl
Źródło: KGP, gov.pl