2 października – Międzynarodowy Dzień bez Przemocy
Przemoc to problem, który dotyka zarówno osób dorosłych jak i dzieci. Skutki zjawiska są jednak dla wszystkich podobne, gdyż z przemocą zawsze wiąże się upokorzenie, poniżenie, łzy i ból. Każda przemoc jest zła i na żadną nie może być akceptacji w społeczeństwie.
Przemoc może mieć różne formy, od przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej aż do cyberprzemocy. Pojawia się ona kiedy osoba ma wyraźna przewagę nad ofiarą i efektem działania jest naruszenie prawa. Przemoc jest wciąż stosowana zwłaszcza wobec słabszych osób tj. kobiet, dzieci lub osób starszych. W powiecie suskim od stycznia 2024 r. do końca sierpnia 2024 policjanci podejmowali 621 interwencji domowych. W tym samym okresie zostało założonych 47 niebieskich kart. W 29 przypadkach wobec osób stosujących przemoc zastosowano nakazy natychmiastowego opuszczenia miejsca zamieszkania i bezpośredniego otoczenia oraz m.in. zakazy kontaktowania lub zbliżania się do osób doznających przemocy domowej.
Każda przemoc jest zła i na żadną nie może być naszej zgody!
Jeżeli czujesz zagrożenie we własnym otoczeniu możesz skorzystać ze wsparcia instytucji oferujących specjalistyczną pomoc, a także telefonów zaufania czy aplikacji mobilnych tj.
• 112 Policja
• 800 100 100 - telefon - dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci
• 116 111 - telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
• 800 12 12 12 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
• 116 000 – całodobowy , bezpłatny telefon w sprawie zaginionego dziecka
• 800 120 002 – Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „ Niebieska Linia”
• 800 676 676 – Infolinia Rzecznika Praw Obywatelskich
• 116 123 – Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym
• 800 120 226 – Policyjny Telefon Zaufania ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
• 22 635 93 92 – telefon grupy edukatorów seksualnych „ PONTON”
• 800 280 900 – telefon zaufania dla osób dotkniętych przemocą seksualna w Kościele
• 800 70 22 22 – Linia wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego
Przemoc to intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody.
O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:
- Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania - ktoś sądzi, że wie co jest dla drugiego dobre lub daje sobie prawo do decydowania w jego imieniu. Jest przy tym przekonany, że ten drugi powinien mu się bezwzględnie podporządkować i zaspokoić wg niego jego jedynie słuszne życzenia. Mając najlepsze intencje, chce spowodować, by było tak, jak on chce. Nie liczy się ze stanowiskiem drugiej osoby, z jej potrzebami czy chęciami.
- Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą - jest silniejsza fizycznie, psychicznie, materialnie, zawodowo, społecznie i w wymiarze tej przewagi oddziałuje na drugą osobę w jej mniemaniu słabszą, po to, by zmusić ją do podporządkowania swoim życzeniom.
- Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej - jedna osoba daje sobie prawo, by drugą uderzyć, obrazić, skrytykować, zabrać coś lub nie dać. Nie liczy się z jej potrzebami, życzeniami, uczuciami, sprzeciwem. Traktuje daną osobę jak przedmiot bez żadnych praw.
- Osoba, wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia, szkód fizycznych i psychicznych - szkody mogą być wymierne i nie, widoczne i niedostrzegalne, natychmiastowe i odroczone w czasie.
Sprawca działa z intencją wobec ofiary, która jest od niego słabsza, narusza jej prawa i dobra osobiste, powodując cierpienia i szkody. Sprawcy przemocy mają najczęściej w deklaracjach i we własnym mniemaniu dobre intencje. Są przekonani, że nie mieli innego wyjścia” i "musieli" użyć przemocy. Gdyby tylko ofiara coś zrobiła lub nie, to byłoby inaczej. On przecież chciał dobrze i gdyby "tylko": zamilkła, poszła sobie, nie odzywała się, niczego nie chciała, nie narzekała, była cicho - jednym słowem "umiała się zachować" i "była lepszą żoną, która wie, gdzie jej miejsce" - nie "musiałby" jej bić. To tylko niektóre przykłady "dobrych intencji" osoby stosującej przemoc w rodzinie.
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że ofiara jest słabsza i sama ma ograniczone możliwości samoobrony. Z czasem, często przejmuje punkt widzenia sprawcy i zaczyna myśleć, że rzeczywiście "sama sobie jest winna”, a sprawca „ma rację”.
Obie strony mają coraz bardziej zniekształcone widzenie sytuacji. Sprawca oskarża ofiarę o odpowiedzialność za przemoc, którą stosuje, a ofiara wierzy mu i myśli, że tak właśnie jest. W rzeczywistości jednak to ten, kto ma przewagę i za pomocą siły stara się zmusić drugą osobę do określonego zachowania, stosuje przemoc. I to on jest odpowiedzialny za swoje zachowanie. Niezależnie od tego, co robiła i jak reagowała ofiara.
Rodzaje przemocy:
- Fizyczna - naruszanie nietykalności fizycznej – i ten wątek chyba jest jasny. Każdy wie, że nie wolno bić, szarpać, popychać czy dusić itp. Przekroczenie tej granicy, kiedy naruszona zostaje nietykalność fizyczna, nazywamy przemocą.
- Psychiczna - naruszenie godności osobistej – w grę wchodzi obrażanie, szantażowanie, ocenianie, krytykowanie, wyśmiewanie, zastraszanie itp. Przekroczenie tej granicy, kiedy naruszona zostaje godność osobista nazywamy przemocą.
- Seksualna - naruszenie intymności - przemoc seksualna polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub, gdy na skutek zaistniałych warunków, obawia się odmówić.
- Ekonomiczna - naruszenie własności - przemoc ekonomiczna wiąże się celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawianiem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby, np.: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów czy korespondencji itp.
- Zaniedbanie - naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich jest formą przemocy ekonomicznej i oznacza np. niedawanie środków na utrzymanie, pozbawianie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nieudzielenie pomocy, uniemożliwianie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka itp.
Jeśli jesteś świadkiem przemocy – reaguj! Ofiara bardzo często jest zastraszona albo nie widzi winy w sprawcy, a jedynie w sobie, i sama nie poprosi o pomoc. Możesz pomóc rozmową, wezwaniem odpowiednich służb czy powiadomieniem instytucji. Możesz również przekazać informacje o infoliniach pomocowych czy placówkach, które niosą pomoc w takich szczególnych sytuacjach. Ważne jest, by uświadomić pokrzywdzonej osobie, że nie jest winna temu, co się dzieje, że ma do kogo się zwrócić i że nie jest z problemem sama.
Pomocy, można szukać nie tylko w jednostkach Policji, ale w również Ośrodkach Pomocy Społecznej, Centrach Wsparcia i Pomocy Ofiar Przemocy w Rodzinie, Domach Samotnej Matki, Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii itp.
Nie bój się prosić o pomoc! Nie bój się reagować na przemoc. Życie jest tylko jedno.